मातृदिन- मातृवंदना
मातृदिन- मातृवंदना
जननी जन्मभूमुश्च स्वर्गादपि गरीयसी
जननी व जन्मभूमि स्वर्गाहुन श्रेष्ठ आहे. अशा मातृत्व शक्तीस वंदन करून कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी आज मदर्स डे साजारा केला जातो. मदर्स डे जास्त करून मे च्या दुसर्‍या रविवारी साजरा केला जातो.
आई हा एक महान शब्द आहे ज्यात सारं काही जग सामावलेलं आहे. आई शब्द उच्चारणं हे अगदी सहजच घडतं. आई शब्द उच्चारताना आपले दोन ओठ ही मिटावे लागत नाहीत. आई हा शब्द उच्चारताच तो हुंकार अथवा तीची आठवण येताच आईच्या हृदयाला तो लगेचच जाऊन भिडतो. प्रकाश वेगापेक्षाही अतिजलद असा हा वेग नसून आवेग आहे. आईच्या प्रेमाची शक्ति अगाध असून त्याचे प्रत्यंतर हे लगेचच येते . ज्याप्रमाणे झाडावर फुल फुलताना कोणी पाहू शकते का? त्याची एक वेगळी गती असते तद्वतच आईचे प्रेम ही नित्य फुलतच असते . आईचे वात्सल्य कधीही कोमेजत अथवा आटत नाही. म्हणूनच आपल्या संस्कृतीत मातेस सर्वाधिक महत्त्व आहे .पृथ्वी वर आपण जन्म घेतो ती मातृभूमी आपला सांभाळ करत असते म्हणूनच सकाळी उठल्यावर ज्या भूमीवर आपण पाऊल ठेवतो तिच्याविषयी कृतज्ञता व्यक्त करणारा हा श्लोक
समुद्रवसने देवि पर्वतस्तनमण्डते।
विष्णुपत्नि नमस्तुभ्यं पादस्पर्शं क्षमस्वमे ॥
म्हंटला जातो . मातेची महती सांगणारी मंगलमूर्ती गणेशाची गोष्ट तर आपणा सर्वास माहीत आहेच. 'स्वामी तिन्ही जगाचा आईविना भिकारी ' असंही म्हटलं आहे. जगात सर्वच प्राणीमात्रांना वनस्पतींना स्थिती उत्पत्ती आणि लय या अवस्थांमधूनजावे लागते. मनुष्यजन्म व इतर प्राणिमात्र यातील आईपण आपणास सहज दृष्टीस पडते परंतु वनस्पती जीवनातील आईपण हे वेलीला उमलेल्या फुलावरून आपणास समजून घ्यावे लागते. तारुण्यात पदार्पण केल्यानंतर आई होण्यापर्यंतचा प्रवास हा अत्यंत खडतर तरीही आत्मानंद देणार असतो. आणि म्हणूनच आईपण होण्याची आस प्रत्येक स्त्रीस असते. बहुतांशी स्त्री वर्गास हा सन्मान मिळतो परंतु ज्यांना तो मिळत नाही त्यांनाही आता वैद्यकीय शास्त्रातील प्रगत तंत्रज्ञानाने तो मिळवून देणे आता शक्य झाले आहे. तान्हुल्यासाठी पान्हा फुटल्यावर मिळणारा आनंद हा जीवाशिवाची गाठ पडण्याचा आनंद असतो. वर्तमानपत्रात अथवा टीव्हीवर काही वेळा आपणास मातृप्रेमाचा वात्सल्यचा दाखला देणारी बातमी वाचावयास अथवा पाहायला मिळते. वाघाच्या नवजात बछड्यांना ,मांजरीच्या कोवळ्या पिलांना जन्म होताच काही कारणाने मातृ वियोग होतो अशावेळी अन्य प्राणी त्यांना दूध पाजून जीवदान देतात. आईची महती सांगणाऱ्या अनेक कविता गाणी आपणास माहित आहेत . वानगीदाखल..' प्रेमस्वरूप आई प्रेमस्वरूप आई! वात्सल्यसिंधु आई! बोलावु तूज आता मी कोणत्या उपायी? ' कवी माधव ज्युलियन , 'आई एक नाव असतं ,घरातल्या घरात गजबजलेल गाव असत' कवी फ मु शिंदे. परंतु नारायण सुर्वे सारख्या एका कविचा जन्म हा एका वेगळ्याच वातावरणात झाला जन्मताच कुणीतरी त्यांना रस्त्यावर सोडून दिल होतं परंतु मुंबईसारख्या गिरणगावातील मातृपितृ हृदयाला या घटनेने त्वरित साद घातली व त्या अनाथ बालकास त्यांनी पोटच्या मुलाप्रमाणे माया दिली धन्य ती माता आणि धन्य ते बालक. नारायण सुर्वे यांना मोठं करण्यात असा अमोल वाटा ज्या मातेने दिला थोर ती माता , जिजामाता शिवबाची जिजाऊ हिची महती तर काय वर्णावी.. स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांची मातृभूमीवर असलेली जाज्वल्य निष्ठा व प्रेम 'ने मजसी ने परत मातृभूमीला सागरा प्राण तळमळला ' या महान काव्यातून उमटली आहे . गुरुमाऊली ही सुद्धा श्रेष्ठ माऊली आहे. लौकिकार्थाने ज्ञानोबा आणि त्यांची भावंडं ही पोरकी झाली परंतु निवृत्तीनाथ यांनी पित्यासम सर्वांना छत्र दिले तर मुक्ताई ही आई झाली आणि" ताटी उघडा ज्ञानेश्वरा" हा अभंग आळवून ज्ञानोबाचा राग निववीला . बळीराजा आणि काळी माती हे अतूट नातं आहे म्हणून तो तिला काळी आई म्हणतो तर नदीस ही माता असे संबोधले जाते. अशी ही मातृप्रेमाची उब आणि डूब.. माझ्याबाबतीत बोलायचे झाले तर आज आई माझ्यासमवेत आहे मी खूप भाग्यवान आहे. अजून नदीचा काठ ओला आहे असेच म्हणेन.
मातृशक्तीस त्रिवार वंदन करून हा लेख पूर्ण करतो.
टिप्पण्या
लेलेसाहेब लेख छान जमलंय साधी
सोपी उदाहरणे देऊन आपण आईची
महती अधोरेखीत केली आहे सर तुम्हि
आधी बघ पाठविलेला लेख डाऊन लोड होत नाही
अशोक आफळे पामर
नंदू तुझ्या जवळ आई आहे आणि तिची तू निरंतर सेवा करीत आहेस या. सारखे भाग्य ते कोणते? आई वरचा तुझा हा लेख नाही तो एक अनुभव आहे जो सहज सुंदर तुझ्या लेखणीतून उतरत गेला आहे . मातृ देवो भव !